Zo Re-unification Organisation (ZORO) chuan ni 16th May 2024 hian Zokhawthar leh Vaphai khuaah te India Sorkar in India leh Burma ramri hung (fencing) a tum duhlohna leh Free Movement Regime (FMR) thiah a tum duhlohna lantir nan Peaceful Rally neih an tum.
Hemi chungchangah hian L. Ramdinliana Renthlei, General Secretary ZORO chuan vawiin khan chanchinthar lakhawmtute a kawm a, “India Sorkar chuan India Hmarchhak a Burma ramri chu hung vek turin thu a ti tlu a, hma pawh lak tan mek a ni. India hmarchhakah hian India leh Burma hian ramri km 1643 lai a nei a. Heng ramriah hian a tawn tawnin hnamte hi kan inchen pawlh vek a. India Independence ruala India, Burma leh East Pakistan (Bangladesh) a then darh ve nghal Zofa ten vawiin ni thlenga kan rilru a thi thei lo insuihkhawm leh a, rorelna pakhat hnuaia kan awm leh na tur kawng chu min khar sak dawn a ang ta hle a ni.
“Zofate hi kan duh vang ni hauh lovin British Sorkar khan min thendarh a, barhluih ramri min siamsak a, kan insuihkhawm a pumkhata awm leh kan beisei mek laia ramri hung tuma hma lak a ni hi kan hrethiam thei lo a ni. India hian Zofate min nekchep a tum naah kan ngai a ni.
“Zofate hi ram pathum India, Burma leh Bangladesh-ah te kan duh vang ni lovin thendarh kan ni a. Hnam khat then hran kan nih avangin India Sorkar chuan passport ngai lovin ramri atanga 16 kms chhunga chengte chu intlawhpawh tawn (Free Movement Regime) a phalsak a ni. Ramri hrula awm te chu unau kan nih angin Inneihpawlh leh chhungkhat intlawhpawh tawn pawh zalen takin a phal a ni.
“Keini Mizote pawh Burma leh India a chengte chu kawng engkimah kan inpawh tawn a. Kan thinlungah pawh engtik niah emaw chuan kan hnam hi ram pakhata awmin hnam hlawm lian takah kan la insiam ve ang tih kan ngaihtuah a ni. Amaherawh chu India Sorkar chuan kan intlawhpawh tawn hi hnawk a ti a, zalen taka kan intlawhpawh tawnna dan Free Movement Regime (FMR) chu thiah tumin hma a la tan mek a ni.
“Free Movement Regime (FMR) hi thiah a nih chuan unau thlahkhat then hranin kan awm anga, nupui pasal lo inneih pawlh tawh kan nih angin kawppui then tur pawh thahnem tak kan awm dawn a ni. Free Movement Regime (FMR) thiah a nih loh nan ZORO chuan hma a la chhunzawm zel dawn a ni.
“Central Sorkar-in Free Movement Regime (FMR) tihtawp a tum leh Ramri hung (Border fencing) a tum hi Mizoram Sorkar pawhin a duh lo hle a, Mizoram State Assembly pawhin duh lohna resolution a lo pass tawh a ni. Mizoram NGO Coordination Committee in a dodal tawh bawk a ni. Kan duh vang ni miah lovin hnam khat chu tih luihnaa thendarh kan lo ni tawh a, ramri hung a, FRM hlih a nih chuan Mizo ten kan beisei leh kan nghahhlelh em em rorelna pakhat hnuaia awm leha insuihkawm chu a thamral dawn a ni. India Sorkarin ramri hung a tum leh FMR hlih a tum hi ngawi reng a tuar mai mai kan tum lova, kan hnam insuihkhawm na tur hian na zawkin ke kan pen dawn a ni. An chak zawkna hmanga Zofate min thendarh tum tute hi kan nek let ve dawn a ni. ZORO chu Zofate tan ke pen zel turin a inbuatsaih mek a ni,” a ti.
L. Ramdinliana Renthlei chuan. “ZORO chuan Central Sorkar-in Free Movement Regime (FMR) tihtawp a tum leh Ramri hung (Border fencing) a tum hi a tawp thlengin a do dal zel dawn a. UN Declaration on the Rights of Indigenous Peoples 2007 Article 36(1) ah chuan, ‘Tualto namte, a bik takin khawvel Sorkar ramri khamin a thendark te chu an inkalpawhin an intanpui ang a, Sakhaw thil leh khawtlang thil, ei leh bar leh politics-ah te anmahni mi leh sa te nen inpawh a, sawiho theikna dikna chanvo an nei a ni.’ (2) Ram roreltute chuan Tualto hnamte nena inbe rawnin he dikna chanvote hi tipuitling turin kma an la ang.’ a ti. He dan pass a nih lai khan India chuan a duh lamah vote a pe a, tunah erawh a kalh zawngin hmalak a tum mek a ni.
“Hemi chungchang hi Nagaland Indigenous People’s Forum (NIPF) leh Zo Re- unification Organisation (ZORO) chuan ZORO Pisapui-ah March 16, 2024 khan sawihoin thawhhona thuthlung (Memorandum of Understanding) kan ziak a, duh lohna lantirna atan India-Myanmar ramri-ah Peaceful Rally nei turin thurolum kan siam a ni.
“May 16, 2024 (Ningani) hian hmalakna hmasa atan Zokhawthar leh Vaphai-ah FMR thiah leh Ramri hung duhlohna entir nan Peaceful Rally, ZORO-in a huaihawt dawn a. Hemi ni vekah hian Nagaland-Myanmar ramri-ah leh Manipura Naga luah chin leh Zofate luah chinah Peaceful Rally hi neih bawk tur a ni.
“He ni-ah hian Mizoram(India) Myanmar ramri hrul khua zawng zawng te, FMR thiah leh ramri hung duh lohna hi lo zawm ve a, Peaceful Rally huaihawt theuh turin ZORO chuan a sawmin a ngen che u a ni. ZORO in peaceful rally a neih turah hian Zoram mipui zawng zawngte kan ram leh hnam tan a ni tih hria a, rawn tel vek turin thinlung takin kan sawm a ni. Kan tanrual phawt chuan kan hlawhtling ngei ang,” a ti bawk.